ՀՊՉ ՈՒԹ ՀԻՄՆԱՐԱՐ ԿԱՐՈՂՈՒՆԱԿՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ

• Կարողունակությունները սովորողի կողմից ուսումնառության և դաստիարակության գործընթացում ձեռք բերված գիտելիքի, արժեքների, հմտությունների և դիրքորոշումների հիման վրա ըստ իրավիճակի արդյունավետ ու պատշաճ արձագանքելու ձևերն են։ Կարողունակությունները ձևավորվում են սովորողի ուսումնառության ընթացքում ուսուցման կազմակերպման տարբեր ձևերի, սովորողի կողմից ուսումնական առարկաների ծրագրերի բովանդակության յուրացման, ինչպես նաև ուսուցման գործընթացում դաստիարակության միջոցով և բխում են հանրակրթության հիմնական նպատակներից:

https://www.arlis.am/documentview.aspx?docid=149788: էջ 3

• Գիտելիքը համակարգված և փոխկապակացված տեղեկատվության ամբողջությունն է, որին անհատը տիրապետում է և որը սերտորեն առնչվում է իմացություն (ըմբռնողություն) հասկացության հետ։ Կրթության մեջ գիտելիքը դիտվում է որպես կրթական չափորոշչի և ծրագրի առանցքային տարր, որը հաճախ անվանում են չափորոշչի բովանդակություն, և պարփակում է այն առանցքային տարրերը, որ մարդկությունը կուտակում է ժամանակի ընթացքում և որը դպրոցը, ենթադրաբար, պետք է փոխանցի նոր սերունդներին՝ աշխարհընկալման և մարդկային հասարակության զարգացման առաջընթացի նպատակով։

https://rm.coe.int/prems-000821-arm-2510-reference-framework-vol-1-couv-texte-16x24-web/1680a1b757 , էջ 88

• Հմտությունը դա մտածողությունը կամ վարքագիծը համակողմանի և լավ կազմակերպված դրսևորելու կարողությունն է՝ հարմարվողական եղանակով, կոնկրետ նպատակի հասնելու ուղղությամբ:

https://rm.coe.int/prems-000821-arm-2510-reference-framework-vol-1-couv-texte-16x24-web/1680a1b757 ,էջ 91

• Արժեքը համոզմունք է այն ցանկալի նպատակի վերաբերյալ, որը մոտիվացնում է գործողություն և ծառայում է որպես կյանքի ուղղորդող սկզբունք բազմաթիվ իրավիճակներում՝ գնահատականներ տալ, կարծիքների հիմնավորում, մոտեցումներ և վարվելակերպ, վարքագծի պլանավորում և այլընտրանքների միջև ընտրություն, մյուսների վրա ներազդելու փորձ և սեփական «ես»-ի ներկայացում մյուսներին։ Արժեքները ներգործում են մոտեցումների վրա, և մարդկանց արժեքները գնահատելը կարող է օգնել կանխատեսել նրանց մոտեցումներն ու վարքը։ Անհատական հոգեբանական մակարդակում արժեքները ներքին սոցիալական կողմնորոշիչներ են կամ բարոյական համոզմունքներ, որոնց մարդիկ դիմում են որպես իրենց գործողությունների վերջնական հիմնավորում։ Բայցևայնպես, արժեքները պարզապես անհատական գծեր չեն, այլ սոցիալական համաձայնություններ այն մասին, թե ինչն է ճիշտ, լավ կամ ինչը պետք է «փայփայել»։ Արժեքներն ընկած են որոշակի վարքագծային ընտրությունների համար պատժամիջոցների և այլ վարքագծերի համար պարգևատրումների հիմքում։ Արժեքային համակարգը ներկայացնում է, թե ինչ է ակնկալվում և ինչի հույսը կա, ինչ է պահանջվում կամ ինչն է արգելված։

https://rm.coe.int/prems-000821-arm-2510-reference-framework-vol-1-couv-texte-16x24-web/1680a1b757 , էջ 91:

• Վերաբերմունքն ընդհանուր կողմնորոշումն է, որ անհատը որդեգրում է ինչ-որ մեկի կամ ինչ-որ բանի նկատմամբ (օր.` անձի, խմբի, կառույցի, խնդրի, երևույթի, խորհրդանիշի)։ Վերաբերմունքները սովորաբար կազմված են չորս բաղադրիչներից համոզմունք կամ կարծիք օբյեկտի նկատմամբ, հույզ կամ զգացմունք օբյեկտի նկատմամբ, տվյալ օբյեկտի գնահատական (դրական կամ բացասական), և օբյեկտի նկատմամբ որոշակի վարքագիծ դրսևորելու միտում։ Վերաբերմունքները տարբերվում են իրենց կայունությամբ, տևականությամբ և վարքագծի վրա ազդեցությամբ։ Կարելի է տարանջատել անթաքույց և սքողված մոտեցումները։ Անթաքույց մոտեցումները կարելի է գիտակցաբար վերլուծել և վերահսկել ու արտահայտել խոսքով։ Սքողված մոտեցումները հնարավոր չէ գիտակցաբար վերլուծել կամ վերահսկել, և, փոխարենը, դրանք արտահայտվում են նուրբ կամ քողարկված վարքագծերով, ինչպես օրինակ՝ դիմախաղ, մարմնի շարժումներ և ռեակցիաներ։ Անթաքույց մոտեցումների փոփոխությունները հնարավոր չէ արտացոլել սքողված մոտեցումների համապատասխան փոփոխություններով։ Հնարավոր է տարբեր առիթներով նույն օբյեկտի նկատմամբ ունենալ երկու կամ ավելի վերաբերմունք, ունենալ երկիմաստ վերաբերմունք, իսկ միևնույն օբյեկտի նկատմամբ անթաքույց ու սքողված մոտեցումները կարող են դրսևորվել հակասական զգացմունքներով և գնահատականներով։ 

https://rm.coe.int/prems-000821-arm-2510-reference-framework-vol-1-couv-texte-16x24-web/1680a1b757, էջ 80

• Վերջնարդյունք: Հանրակրթական տարրական, հիմնական և միջնակարգ ծրագրերի սովորողների ուսումնառության ակնկալվող վերջնարդյունքները նկարագրում են, թե կրթական աստիճանների ավարտին սովորողը ինչ պիտի իմանա, կարողանա անել և հասկանա։ Վերջնարդյունքներն ուղղված են կարողունակությունների ձևավորմանը։

https://www.arlis.am/documentview.aspx?docid=149788: էջ 3